ORTAKLAR CARİ HESABININ ADATLANDIRILMASI VE KDV UYGULAMASI

Mehmet MOLLAİSMAİLOĞLU

Mali Müşavir

 21 OCAK 2013

ORTAKLAR CARİ HESABININ ADATLANDIRILMASI

Sermaye şirketlerinde şirket ortaklarına ödünç para verilmesi durumlarında KDV ve Faiz hesaplanması ve bu işlemler için ADATLANDIRMA yapılması durumlarının irdelenmesi bu makalemizin konusunu oluşturmaktadır.

Sermaye şirketlerinin ortaklarına borç para vererek kullandırma yaptığı sıkça rastlanan bir durumdur.

Bilindiği gibi, bunun sebebi de çoğunlukla şirketlerin belgeleyemediği gider ve ödemelerinden kaynaklanmaktadır.

3065 KDV Kanununun Katma Değer Vergisini Düzenleyen maddelerinin, verginin konusunu teşkil eden işlemler bölümün 5. Maddesinde “ Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılmasını” hizmetten sayılacağı ve bu durumun ise vergiyi doğuran olay olarak tanımladığı açıktır.

Maliyenin görüşüne göre de bu durum “şirket ortaklarının işletmeden çekmiş oldukları paralar için ortaklara yıl  sonunda KDV ihtiva eden faiz faturası (adat) düzenlenmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bunun gerekçesi ise söz konusu hizmetin bir finansman hizmeti olarak görülmesidir.

Aynı uygulamanın,  şirket kasa hesabının gerektiğinden fazla vermesi durumunda yapılacağı açıktır.  

Bu gerekçelerle, şirketlerin yıl sonunda 31 Aralık için bir adet fatura ayırmalarının faydalı olacağı kanaatindeyim.

Sermaye şirketlerinin ortaklarına borç para verme işlemlerinin, vergi inceleme ve denetim süreçlerinde çoğu zaman cezalı tarhiyatlara konu edildiği, konunun yargıya taşınması durumunda Danıştay’ ın çok çelişkili kararlarının ortaya çıktığını görmekteyiz.  Danıştay çoğu zaman BSMV ye tabi olacağını, KDV e konu olmayacağını   yönünde kararlar verdiyse de,  Danıştay 4. Dairesi tarafından sadece KDV’ e konu olacağı yönünde kararların verildiği görülmektedir.

Adatlandırma sonucu faiz aşağıdaki formül yöntemiyle bulunmaktadır.

Faiz = Net Adat x Faiz Oranı /36000

Burada önemle belirtilmelidir ki ; eğer şirketin banka kredileri varsa adatlandırma faizi oranı  borçlandığı tutara uygulanan faiz oranı baz alınarak uygulanır. Eğer, şirketin borcu yoksa Merkez Bankası Reeskont Faiz Oranı uygulanır. Adatlandırma sonucu hesaplanan faiz tutarı şirket açısından bir tür gelir olup vergilendirilmesi gerekmektedir. 

ÖRNEK UYGULAMA : XY MAK.SAN.TİC.LTD.ŞTİ. nin 31.12.2012 tarih itibari ile 131-ORTAKLARA BORÇLAR hesabı aşağıdaki gibi olsun.

Görüldüğü gibi adatlandırma yöntemiyle yapılan hesaplamalar sonucunda şirket 26.338, 93 TL net faiz geliri elde etmiştir. Adatlandırma da ki reeskont faiz oranı ortalama % 16,5 (2012 yılı için) olarak dikkate alınmıştır.

1-Şirketin Kredi Borcu varsa,

Faiz oranının yüzde 9,5 olarak belirlendiğini varsayalım. Bu durumda;

102.349,36  x 0,095 / 36.000 = 2.700, 89 TL

Ortağa kesilecek fatura bilgisi aşağıdaki gibi olacaktır.

Matrah:             2.700, 89 TL

KDV:                       486, 16  TL

Toplam:            3.187, 05  TL

Söz konusu faturaya istinaden düzenlenecek yevmiye kaydı ise aşağıdaki gibi olmalıdır.

2-Şirketin Kredi Borcu yoksa, Fatura aşağıda ki gibi olacaktır. 

Net Faiz(Adat)  Geliri        26.338, 93 TL

KDV                                       4.741, 00 TL

TOPLAM                              31.079, 93 TL

Söz konusu faturaya istinaden düzenlenecek yevmiye kaydı ise aşağıdaki gibi olmalıdır.

Burada dikkat edilecek bir başka önemli husus ise  adattan gelen farkın bir sonraki sene yine adata tabi olacağı düşünülerek 100 ya da 131 nolu hesaba kayıt edilmemiş olmasıdır. Bu farkların 198 – Diğer Çeş.Dönem Varlıklar hesabına alınarak,  söz konusu 31.079, 93  TL üzerinden mükerrer bir şeklide hem KDV hem de kurumlar vergisi ödenmesi söz konusu olmayacaktır.

ÖNEMLİ NOT: Bu makale kaynak gösterilmeden yazılı veya internet üzerinden yayınlanamaz. Yayınlayanlar hakkında hukuki işlem başlatılır.