Hangi Durumlarda Yasal Süresi Dışında Verilen İşe Giriş Bildirgesi İçin İPC Uygulanmaz

I- GİRİŞ

İdari para cezası; kabahat olarak nitelendirilen ve değişik Kanunlarda düzenlenen haksız fiiller karşılığında uygulanan; türü, miktarı ve süresi ancak Kanunla belirlenen belli miktardaki paranın, kabahat fiilini işleyen gerçek veya tüzel kişiden alınarak kamuya geçirilmesi olarak tanımlanabilir([1]). 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun([2]) “Kurumca Verilecek İdari Para Cezaları” başlıklı 102. maddesi de anılan Kanun hükümlerine aykırı yapılacak olan iş ve işlemlere dair verilecek idari yaptırımları düzenlemektedir.

Yazımızda, adı geçen Kanunda verilmesi için belir bir süre öngörülmüş işlemlerden olan Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin, öngörülen sürede verilmemesine rağmen idari para cezasının uygulanmadığı durumların neler olduğu örneklerle açıklanacaktır.

II- SİGORTALI İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİ

5510 sayılı Kanun’un 8. maddesi “Sigortalı bildirimi ve tescili” başlığını taşımakta olup anılan madde hükmüne göre; İşverenler, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ancak işveren tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi;

a) İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün,
b) Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,
c) Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde,

Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.

5510 sayılı Kanun’un 102. maddesi ise “Kurumca verilecek idarî para cezaları” başlığını taşımakta olup anılan madde hükmünün birinci fıkrasının a-1 ve a-2 bentlerinde;

“Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle diğer Kanunlarda aşağıda belirtilen fiiller için idari para cezası öngörülmüş olsa dahi ayrıca bu Kanun’un;

a) 1) 8. maddesinin birinci fıkrası ile 61. maddede belirtilen bildirgeyi, bu Kanun’da belirtilen süre içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usȗle uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu hâlde anılan ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.

2) 8. maddenin birinci fıkrasında belirtilen bildirgenin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile Kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” denilmektedir.

III- İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİNİN KURUMA VERİLMESİNE DAİR İSTİSNAİ DURUMLAR

Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesi gereken yasal sürenin son gününün resmi tatile rastlaması durumunda söz konusu bildirge, resmi tatili izleyen ilk iş günü içinde Kuruma verilmesi durumunda yasal süre içinde verilmiş kabul edilmektedir.

Örnek:

15.05.2017 tarihinde Pazartesi günü çalışmaya başlayan bir sigortalının işe giriş bildirgesinin 15.05.2017 tarihinde bildirilmesi halinde süresinde vermiş sayılır. Çünkü, söz konusu bildirgenin yasal verilme süresinin son günü olan 14.05.2017 (işe başlama tarihinden önceki gün) tarihi resmi tatil günü olan “Pazar” günüdür.

Sosyal Sigortalar İşlemleri Yönetmeliği’nin([3]) 11. maddesinin (ç) bendine göre; İlk işyerindeki çalışmasına ait sigortalı işe giriş bildirgesi Kuruma verilerek, tescil işlemi yapılmış olan sigortalının, naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer işyerinde çalışmaya başlaması veya işyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi hâlinde yeni işyeri numarası üzerinden yapılan sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında, kuruma yapılan bildirimler süresi içinde yapılmış sayılır.

Örnek:

X LTD. ŞTİ. de sigortalı olan A’nın 13.02.2016 tarihinde aynı işverenin başka bir SGM’de tescilli dosyada işlem gören şube işyerinde çalışmaya başlaması durumunda; A’nın İşe Giriş Bildirgesi nakil kodu seçilerek 13.02.2016 gibi yasal süresi dışında Kuruma verilmesi halinde söz konusu İşe Giriş Bildirgesi için İPC uygulanmayacaktır.

5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun([4]) gereğince her yıl 01 ila 20 Temmuz tarih aralığı (yirmisi dâhil) mali tatildir. Bu süre zarfında işe başlayan bir sigortalının İşe Giriş Bildirgesi mali tatilin bittiği tarihten itibaren beş iş içinde (beşinci günün mesai bitim tarihine kadar) verilmesi halinde bildirge yasal süresinde vermiş sayılır ve İPC uygulanmaz.

Örnek:

03.07.2016 tarihinde işe başlayan B’nin işe giriş bildirgesinin yasal verilme süresi 02.07.2016 tarihi iken, bu tarihin mali tatile denk gelmesi nedeniyle, anılan Kanun uyarınca, söz konusu bildirgenin 25.07.2016 tarihi mesai bitimi 23:59’a kadar girilmesi halinde yasal süresinde verilmiş sayılacaktır.

İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün, Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.

Örnek:

Bir inşaat işyerinde tescilsiz olarak çalışmaya başlayan sıva ustası A, çalışmaya başladığı ilk gün iskeleden düşmek suretiyle iş kazası geçirmiştir. Söz konusu inşaat işyerinin sahibi iş kazası geçiren işçi için kaza olduktan sonra işe giriş bildirgesini Kuruma vermiştir. Dolayısıyla bahse konu sigortalı için işe giriş bildirgesi yasal süresinde verilmiş sayılmaktadır.

Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar, Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.

Örnek:

Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi vermek suretiyle 03.03.2017 tarihi itibariyle tescili sağlanan diğer bir ifadeyle Kanun kapsamına alınış tarihi 03.03.2017 tarihi olan Y unvanlı işyeri, 2 sigortalıyla faaliyetine başlamış olup bu işyerinde ilerleyen zamanlarda 15.03.2017 tarihinde 1, 01.04.2017 tarihinde 1 ve 07.04.2017 tarihinde de 1 sigortalı daha işe başlatılmıştır. Söz konusu sigortalılardan 03.03.2017, 15.03.2017 ve 01.04.2017 tarihinde işe başlayan sigortalılar için işe giriş bildirgesinin verilme süresi ilk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarih olan 03.03.2017 tarihi itibarinden itibaren bir ay olup son gün 02.04.2017 tarihidir. Bu doğrultuda, 07.04.2017 tarihinde işe başlatılan sigortalı için işe giriş bildirgesinin verilme süresi, normal şartlarda geçerli olan süredir, yani 06.04.2017 tarihidir.

Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde,

Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.

IV- SONUÇ

Sigortalıların işe başlamadan en az bir gün önce Kuruma bildirilmesi 5510 sayılı Kanun’un 8. maddesinin amir hükmü olmakla birlikte anılan Kanun ve diğer bazı mevzuat hükümleri uyarınca söz konusu bildirgenin verilme süresi için istisnai durumlar mevcuttur. Yazımızda örnekleriyle izah ettiğimiz bu gibi durumlarda bildirge yasal süresinde verilmiş kabul edilmekte ve idari para cezası uygulanmamaktadır.

KAYNAKLAR:

[1] Fatih KOÇAK, “İdari Para Cezası/Adli Para Cezası Kavramları Genel Çerçevesinde Türk Ticaret Kanunu’nda Öngörülen Cezalar”, Yaklaşım, Haziran 2013, Sayı: 246

[2] 16.06.2006 tarih 26200 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[3] 12.05.2010 tarih 27579 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[4] 28.03.2007 tarih 26476 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

KAYNAK : ‘ÇAĞLAR TÜRKER’