I- GİRİŞ

6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda bazı değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklerden biri de tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından standardı yayımlanan ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca çıkarılacak tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğlerin yayım tarihinden itibaren 12 ay sonra Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu’nda düzenlenen esaslara göre Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip olmayanların çalıştırılamayacak olmasıdır. Meslekî Yeterlilik Kurumu Meslekî Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu Getirilen Mesleklere İlişkin Tebliğ(1) 25.05.2015 tarihinde yürürlüğe girdi.

Buna göre 25 Mayıs 2016 tarihinden itibaren 40 mesleği yapanlar “Mesleki Yeterlilik Belgesi” olmadan çalıştırılamayacak.

Bu yazımızda; mesleki yeterlilik belgesi olmadan çalıştırılamayacak meslekleri açıklamaya çalışacağız.

II- HANGİ MESLEKLERDE 25 MAYIS’TAN İTİBAREN ÇALIŞILAMAYACAK? 

Tebliğ’e göre tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, Meslekî Yeterlilik Kurumu tarafından standardı yayımlanan ve belirtilen mesleklerde, Meslekî Yeterlilik Kurumu Meslekî Yeterlilik Belgesine sahip olmayan kişiler tebliğin yayım tarihinden itibaren on iki ay sonra çalıştırılamayacaklar. Tebliğ’de öngörülen süre 25.05.2016 tarihinde sona eriyor. Buna göre; ahşap kalıpçı, alçı levha uygulayıcısı, alçı sıva uygulayıcısı, alüminyum kaynakçısı, bacacı, betonarme demircisi, betoncu, çelik kaynakçısı, direnç kaynak ayarcısı, doğal gaz altyapı yapım kontrol personeli, doğal gaz çelik boru kaynakçısı, doğal gaz ısıtma ve gaz yakıcı cihaz servis personeli, doğal gaz işletme bakım operatörü, doğal gaz polietilen boru kaynakçısı, duvarcı, endüstriyel boru montajcısı, hidrolik-pnömatikçi, ısı yalıtımcısı, ısıtma ve doğal gaz iç tesisat yapım personeli, inşaat boyacısı, iskele kurulum elemanı, kaynak operatörü, makine bakımcı, otomotiv elektromekanikçisi, otomotiv mekanikçisi, otomotiv montajcısı, otomotiv sac ve gövde kaynakçısı, panel kalıpçı, plastik kaynakçısı, seramik karo kaplamacısı, ses yalıtımcısı, sıvacı, su yalıtımcısı, tünel kalıpçı, yangın yalıtımcısı olanlar 25 Mayıs 2016 tarihinden itibaren çalıştırılamayacak. Ayrıca tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfa yer alan diğer işlerde çalışanlar içinde mesleki yeterlilik belgesi alma şartı önümüzdeki süreçte getirilecek.

III- MESLEKİ YETERLİLİK BELGE ÜCRETİNİ DEVLET KARŞILAYACAK

31.12.2017 tarihine kadar belge ve sınav ücretinin tamamı İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanacak. 01.01.2018-31.12.2019 tarihleri arasında belge ücreti ile sınav ücretinin yarısı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır. Sınav ücreti brüt asgari ücretin yarısını (823,5 TL) geçemiyor. Fondan karşılanan bu desteklerden kişiler bir kez yararlanabiliyor.

IV- BELGESİZ USTALARI ÇALIŞTIRANA CEZA VAR

Yukarıda belirtilen mesleklerde mesleki yeterlilik belgesine sahip olmayan kişileri çalıştıran işveren veya işveren vekilleri hakkında 2016 yılında 527 lira ceza uygulanacak. Bu konudaki denetimler iş müfettişlerince yapılacak. Cezayı çalışma ve İş Kurumu il müdürü verecek. Verilen idari para cezaları tebliğden itibaren bir ay içinde ödenecek.

V- BELGE ŞARTI ARANMAYACAK OLANLAR

05.06.1986 tarih ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na göre ustalık belgesi almış olanlar ile Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı meslekî ve teknik eğitim okullarından ve üniversitelerin meslekî ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerinden mezun olup, diplomalarında veya ustalık belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve dallarda çalıştırılanlar için meslekî yeterlilik belgesi şartı aranmayacak.

VI- OKUMA YAZMA BİLMEYENLERİN DURUMU 

Çalışma hayatında okuma ve yazmayı bilmeyenlerde var. Bu durumda olanların 3 ay içerisinde okuma yazma öğrenip mesleki yeterlilik belgesi almaları pek mümkün gözükmüyor. Hal böyle olunca bu durumda olan çalışanlar işten çıkarılma ile karşı karşıya kalabilirler. Yukarıda belirtilen işlerde çalışanlardan okuma yazma bilmeyenlerin işverenleri tarafından Mesleki Yeterlilik Kurumu’na durumlarını bildirip kurumunda bu tür çalışanı olan işyerlerine ek süre vermesi suretiyle sorunun çözülmesi yoluna gidilebilir(2).

VII- SONUÇ

25 Mayıs 2016 tarihinden itibaren yukarıda belirtilen 40 mesleği yapanlar “mesleki yeterlilik belgesi” olmadan çalıştırılamayacak. İşverenlerin, yukarıda belirtilen işlerde çalıştırdıkları işçilere Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından ilgili ulusal yeterlikte yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşlarında teorik ve uygulamalı eğitim aldırmaları ve eğitim sonucunda belge aldırmaları gerekiyor. Aksi halde işverenler çalışan başına 527 TL idari para cezası ödemek zorunda kalabilirler.

KAYNAK:

*           İş Başmüfettişi, A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı

(1)         25.05.2015 tarih ve 29366 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2)         Arif TEMİR, Belgesi Olmayan Hiçbir Usta Çalışamayacak, Güneş Gazetesi, 23.02.2016

ARİF TEMİR’