01.07.2015 Tarihinden İtibaren Sermaye Şirketlerinde Nakdi Sermaye Artırımına Ek Teşvik

I- KVK MD.10’A GENEL BAKIŞ

Sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından, indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın % 50’si 01.07.2015 tarihinden itibaren Kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.

Kurumların, kurumlar vergisi matrahının tespitinde, beyanname üzerinde ayrıca gösterilmesi şartıyla indirim konusu yapabilecekleri hususlar, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin 1 numaralı fıkrasında sayılmaktadır. Kurumlar, 10. maddede sayılı bu indirimlerden ancak kazançları bulunmaları halinde yararlanabileceklerdir.

A- KVK MD. 10’DA YAZILI İNDİRİMLER

AR-GE İndirimi (KVK Md. 10/1-a)
Sponsorluk Harcamaları (KVK Md. 10/1-b)
Bağış ve Yardımlar (KVK Md. 10/1-c)
Bağış ve Yardımlar (KVK Md. 10/1-ç)
Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yrd. (KVK Md. 10/1-d)
B.K.K. Uyarınca Başbakanlık Aracılığıyla Yapılan Bağış ve Yardımlar (KVK Md. 10/1-e)
Türkiye Kızılay Derneğine ve Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar (KVK Md. 10/1-f)
Girişim Sermayesi Fonu (KVK Md. 10/1-g)
Türkiye’den Yurtdışı Mukim Kişi ve/veya Kurumlara Verilen Hizmetlerden Sağlanan Kazançların % 50’si (KVK Md. 10/1-ğ)
Korumalı işyerlerinde indirim (KVK Md. 10/1-h)
Nakdi sermaye artışlarında indirim (KVK Md. 10/1-ı)

Yukarıda başlıklar halinde kısaca belirtilen indirimlerin tamamı ancak kazanç bulunması halinde matrahtan indirim konusu yapılabilmektedir. KVK md. 10/1-h korumalı işyerlerinde indirim ve madde 10/1-ı nakdi sermaye artışlarında indirim, 01.07.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

B- KVK MD. 10/1-ı NAKDİ SERMAYE ARTIŞLARINDA İNDİRİMİN AMACI

Bilindiği üzere Kurumlar Vergisi Kanunu’nun ikinci maddesinde sayılan bu kanuna tabi kurumlar, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8.maddesinde belirtilen giderlerini, kurum kazançlarını tespit ederken dikkate alabilmektedir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 40.maddesinin birinci fıkrasına göre ‘Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler’ safi kazancın tespitinde gayrisafi hasılattan indirilir. Kanunun bu hükmüne göre kurumlar, faaliyetleri ile ilgili borçlanma giderlerini kurum kazancının tespitinde dikkate alabilmektedirler. Bu haliyle kurumlar borçlanmaya teşvik edilmekte ve kurumların mali yapıları göreceli olarak güçlenememektedir. Gerek siyasal iktidar, gerek maliye politikalarının güncellenen amaçları, kurumların artık borçlanarak büyümeleri yerine nakdi ve/veya ayni sermaye artışları ile büyümelerini teşvik ederek, kurumların mali yapılarının güçlenmelerini desteklemek yönündedir.

Orta ve uzun vadede, maliye politikalarının nihai amacı, kurumların faiz giderlerinin kabul edilmemesi, borçlanmanın teşvik edilmesinin önüne geçilmesi doğrultusundadır. Bu amaç kapsamında ‘‘K.V.K’nın 10.maddesinin birinci fıkrasına eklenen ı bendiyle nakdi sermaye artırımı teşvik edilmiştir. Söz konusu maddenin ilk fıkrasına ilave edilen ‘’Nakdi Sermaye Artışlarında İndirim’’ geçiş hükmünde olup, nihai amaca ulaşmada ilk adımlardandır.

II- NAKDİ SERMAYE ARTIŞLARINDA İNDİRİM UYGULAMASI

Sermaye şirketlerinin ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’si kurum kazancının tespitinde, beyannamede ayrıca gösterilmesi şartıyla indirim konusu yapılabilecektir.

İndirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılabilecektir.

Örnek-1: X A.Ş.’nin 2015 kurum kazancı 1.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen giderleri 200.000TL’dir.

– Kurum, aktifinde 3 yıldır bulunan taşınmazını, 2015 yılında satmış ve satış işleminden elde ettiği net karın %75’i olan 100.000TL’sını 01.02.2016 yılında özel fonlar hesabına almıştır. ( K.V.K 5-1e’de yer alan diğer şartların gerçekleştiği varsayılmıştır.)

– Kurum, aktifinde 4 yıldır bulunan yurt dışı iştirakini satmış ve net 150.000TL kar etmiştir. (K.V.K. 5-1c’deki istisnanın tüm şartlarının gerçekleştiği varsayılmıştır.)

– Kurum 01.11.2015 tarihinde, ödenmiş sermayesini 400.000TL arttırmış ve artışın tamamı şirket ortaklarınca nakden karşılanmıştır. (K.V.K. madde 10/1-ı’daki diğer şartların gerçekleştiği varsayılmıştır.)

– Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” %12

Yukarıdaki bilgiler birlikte değerlendirildiğinde çözüm ;

Kurum kazancı : 1.000.000 TL

KKEG : 200.000 TL

Kar ve ilaveler toplamı : 1.200.000 TL

Zarar olsa dahi indirilebilecek : 250.000 TL

İndirim ve istisnalar

Md 5/1-c 150.000TL

Md 5/1-e 100.000TL

KAR (1.200.000TL – 250.000TL) : 950.000 TL

İndirime Esas Tutar : 950.000 TL

Kazanç bulunması halinde : 4.000,00TL

İndirilecek istisna ve indirimler

*Md 10/1-ı 4.000,00TL

Dönem Safi Kurum Kazancı : 946.000,00TL

– 950.000TL-4.000,00TL = 946.000,00TL

* 2 ay x 12 x 400.000TL \ 1200 = 8.000,00TL

8.000,00TL \ 2 = 4.000,00TL

Örnek-2: Z A.Ş.’nin 2015 yılı ticari bilanço karı 11.000.000TL. Kanunen kabul edilmeyen giderleri 1.100.000TL’dir.

– Kurum 5 yıldır aktifinde yer alan yurtdışı iştirakini net 6.000.000TL karla satmıştır. (K.V.K. madde 5\1-c’deki istisnanın tüm şartlarının gerçekleştiği varsayılmıştır.)

– Kurum, 2015 yılında, tam mükellefiyete tabi Y A.Ş.’ne ortaklığından 3.000.000TL kazanç elde etmiştir. ( K.V.K. madde 5\1-a’daki istisnanın tüm şartlarının sağlandığı varsayılmıştır.

– Kurum, Kızılay Derneğine, makbuz karşılığı, 1.000.000TL değerinde, karşılıksız ayni bağışta bulunmuş ve bu bağışı dönem içinde giderleştirmiştir.

– Kurum, Türkiye Basketbol 1. Ligi takımlarından R Spor’a 1.500.000TL, sponsorluk harcaması yapmış ve bu harcamayı dönem içinde giderleştirmiştir.

– Kurum’un 2014 yılından devreden 3.000.000TL geçmiş yıl mali zararı bulunmaktadır.

– 01.12.2015 tarihi itibarıyla, Z A.Ş.’nin ticaret sicilinde tescilli sermayesi 5.000.000TL olup, aynı tarihte kurum, sermayesini 4.000.000TL arttırmıştır. 4.000.000TL’lik bu artışın 2.000.000TL’lik kısmı ortaklarca nakden, 500.000TL’lik kısmı ayni sermaye olarak 01.12.2015 tarihinde, 1.500.000TL’lik kısmı ise ortaklarca 15.12.2015 tarihinde nakden ödenmiştir. (K.V.K. madde 10-1ı’daki diğer şartların sağlandığı varsayılmıştır.)

– Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” %12

Yukarıdaki bilgiler birlikte değerlendirildiğinde, çözüm ;

Kurum Kazancı : 11.000.000 TL

KKEG : 3.600.000 TL

KKEG : 1.100.000 TL

Sponsorluk : 1.500.000 TL

Kızılay Bağ. : 1.000.000 TL

Kar ve İlaveler Toplamı : 14.600.000 TL

Zarar olsa dahi indirilebilecek : 9.000.000 TL

İstisna ve indirimler

Md 5/1-a 3.000.000TL

Md 5/1-c 6.000.000TL

KAR : 5.600.000 TL

Geçmiş Yıl Zararları : 3.000.000 TL

İndirime Esas Tutar : 2.600.000 TL

5.600.000TL-3.000.000TL=2.600.000TL

Kazanç bulunması halinde : 1.767.500,00 TL

İndirilecek istisna ve indirimler

Md10/1-b = 1.500.000,00 TL

*Md10/1-c maks = 250.000,00 TL

**Md10/1-ı = 17.500,00 TL

Dönem Safi Kurum Kazancı : 832.500,00 TL

* KVK 1 seri numaralı genel tebliğ, 10.3.2 Bağış ve Yardımlar başlığı, 10.3.2.1 Kurum Kazancının %5’i ile sınırlı alt başlığında; “Kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardımların tutarı, o yıla ait kurum kazancının %5’i ile sınırlıdır. İndirilebilecek bağış ve yardım tutarının tespitinde esas alınan kurum kazancı, zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki [Ticari bilanço kârı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] tutardır.” hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla K.V.K madde 10/1c için maksimum yardım tutarı ;

Ticari Bilanço Karı – [ 5/1a + Geçmiş Yıl Zararları ] x %5

11.000.000 – 3.000.000 – 3.000.000 = 5.000.000 x %5 = 250.000TL

** 2.000.000 x 1 Ay x 12 \ 1.200 = 20.000,00 TL =) 20.000,00 \ 2 = 10.000,00TL

1.500.000 x 1 Ay x 12 \ 1.200 = 15.000,00 TL =) 15.000,00 \ 2 = 7.500,00TL

10.000TL + 7.500TL = 17.500,00 TL

III- NAKDİ SERMAYE ARTIŞLARINDA İNDİRİM UYGULAMASINDAN YARARLANAMAYACAK OLANLAR

Kurumlar Vergisi Kanunu madde 10/1-ı’da yer alan, nakdi sermaye artışlarında indirim uygulamasından finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri yararlanamayacaklardır. Ayrıca sermaye şirketleri, sermaye artışlarını nakden yerine ayni olarak arttırırlarsa yine bu indirimden yararlanamayacaklardır.

Örnek 3 : Y A.Ş.’nin 2015 yılı kurum kazancı 500.000TL. Kanunen kabul edilmeyen giderleri 50.000TL’dir. Y A.Ş.’nin faaliyet konusu sigortacılıktır. Şirket 15.11.2015 tarihinde 700.000TL nakdi sermaye artırımına gitmiş ve 700.000TL’sının tamamı şirket ortakları tarafından karşılanmıştır.

Çözüm; Y A.Ş.’nin faaliyet konusu sigortacılık olduğu için, K.V.K madde 10/1-ı’daki indirimden yararlanamamaktadır.

IV- ÖZELLİKLİ HUSUSLAR

– Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen yeni hüküm 01.07.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek ve şartları taşıyan kurumlar vergisi mükellefleri bu indirimden yararlanabileceklerdir.

– Sermaye şirketleri, nakden sermaye artırımını gerçekleştirdikleri dönemlerden sonra gelen hesap dönemlerinde sermaye azaltımı yapmaları hâlinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.

– Nakden sermaye artırımının ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle, ilgili hesap dönemi sonuna kadar indirim tutarı hesaplanır.

– Yeni hükmün en önemli özelliklerinden biri de matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devretmektedir.

– Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dâhil olmak üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan ya da ortaklar veya KVK’nın “Transfer Fiyatlandırması ve Örtülü Kazanç Dağıtımı” başlıklı 12. maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları, indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.

V- SONUÇ

Kurumlar, sermayeye ekledikleri nakdin *fırsat maliyetinin yarısını beyanname üzerinden indirebilmektedir. Bu itibarla, nakdi sermaye artırımlarında beyanname üzerinden indirim müessesesi Kurumların borçlanarak büyümeleri yerine nakdi sermaye artışları ile büyümelerini teşvik ederek, kurumların mali yapılarının güçlenmesini amaçlamaktadır. Sermaye şirketleri, 01.07.2015 tarihinden itibaren “nakdi sermaye artırımlarında beyanname üzerinden indirim” müessesesinden yararlanabileceklerdir.

Makalemizde “nakdi sermaye artırımlarında beyanname üzerinden indirim” müessesesinin uygulaması, bu uygulamadan yararlanamayacak olanlar, uygulamanın özellikli hususları ve uygulama hakkında örneklere yer verilmiştir.